Kijk omhoog - en ontdek bijzondere hemelobjecten !

Planetoide inslagsimulator  en de Planetoide inslagvergelijking

 Enkele bijzondere hemelobjecten

Hieronder staan enkele van de helderdere, interessantere hemelobjecten die an de avondhemel te zien zijn (zie ook de maandelijkse hemelkaart). De objecten zijn verdeeld in drie categorieën. Objecten die gemakkelijk met het blote oog (dus zonder optische hulpmiddelen) kunnen worden gezien, objecten die gemakkelijk met een verrekijker kunnen worden gezien, en objecten die een telescoop nodig hebben om tot hun recht te komen. Merk op dat alle objecten (behalve de afzonderlijke sterren) indrukwekkender lijken wanneer ze door een telescoop of een zeer grote verrekijker worden bekeken. Ze zijn zo gegroepeerd om de aandacht te vestigen op objecten die je kunt zien met de apparatuur (prismakijker of telescoop) waarover je beschikt.

Tips voor het observeren van de nachtelijke hemel

Bij het observeren van de nachtelijke hemel - en in het bijzonder bij deep sky-objecten zoals sterrenhopen, nevels en sterrenstelsels - is het altijd het beste om vanaf een donkere locatie te observeren. Kijk, als dat mogelijk is, vanaf een donkere locatie - weg van de lichtvervuiling die de steden omringt.

Je zult meer sterren zien nadat je ogen zich aan de duisternis hebben aangepast - gewoonlijk ongeveer 10 tot 20 minuten nadat je naar buiten bent gegaan.

Als je  een zaklamp moet gebruiken om de sterrenkaart te bekijken, bedek de lamp dan met rood cellofaan. Zo blijft je zicht in het donker behouden.

Hoewel de Maan een van de mooiste objecten is om door een telescoop te bekijken, is haar licht zo helder dat het de hemel helderder maakt en daardoor veel van de zwakkere objecten moeilijk zijn te zien. Probeer daarom de avondhemel te observeren op maanloze nachten rond Nieuwe Maan of Laatste Kwartier.

Astronomische woordenlijst

Conjunctie - Een uitlijning van twee hemellichamen zodanig dat ze vanaf de aarde gezien de kleinste hoekafstand vertonen.

Sterrenbeeld - Een gedefinieerd gebied aan de hemel dat een sterrenpatroon bevat.

Diffuse nevel - Een gaswolk die verlicht wordt door nabije sterren.

Dubbelster - Twee sterren die dicht bij elkaar aan de hemel staan;  ofwel verbonden door de zwaartekracht zodat ze om elkaar heen draaien

(binaire ster) ofwel op verschillende afstanden van de aarde liggend (optische dubbelster).

Ecliptica - De baan van het middelpunt van de zon aan de hemelbol gezien vanaf de aarde.

Elongatie - De hoekafstand van twee hemellichamen. Voor Mercurius en Venus treedt de grootste elongatie op wanneer zij zich,

gezien vanaf de aarde, op de grootste hoekafstand van de zon bevinden.

lj. (lichtjaar) - De afstand die een lichtstraal met een snelheid van 300.000 km/sec in één jaar aflegt.

Mag. (magnitude) - De helderheid van een hemellichaam zoals het aan de hemel verschijnt.

Open sterrencluster - Een groep van tientallen of honderden relatief jonge sterren.

Oppositie - Wanneer de Zon, aarde en een hemellichaam op één lijn staan. Dat object is dan de hele nacht te zien.

Planetaire nevel - De overblijfselen van een schil van gas die door een ster is weggeblazen.

Sep. (separatie) - afstand tussen twee objecten aan de hemel in boogseconden (").

Universele Tijd (UT) - Een tijdsysteem dat door astronomen wordt gebruikt. Ook bekend als Greenwich Mean Time.

De Nederlandse tijd loopt 1 uur voor in de wintertijd (MET of CET), en 2 uur voor in de zomertijd (MEZT of CEST).

Bijzondere sterren die je in juli en augustus gemakkelijk ziet met het blote oog:

Ster        sterrenbeeld   Beschrijving                                                

Altair               Aql    Helderste ster in Aquila. Naam betekent "vliegende adelaar". Afstand=16.7 lj.
Arcturus          Boo    Oranje, reusachtige K-ster. Naam betekent "berenkijker". Afstand: 36.7 lj.
δ Cephei         Cep    Variabele ster. Mag varieert tussen 3.5 & 4.4 over 5,366 dagen. Heeft begeleider met Mag 6
Deneb             Cyg    Helderste ster in Cygnus. Een van de bekendste superreuzen. Afstand 1.400±200 lj.
α Herculis       Her    Halfregelmatige variabele. Magnitude varieert tussen 3.1 & 3.9 gedurende 90 dagen. Mag 5.4 begeleider.
Vega                Lyr    De 5e helderste ster aan de hemel. Een blauwwitte ster. Afstand: 25,0 lj.
Antares            Sco    Rode superreus. Naam betekent "rivaal van Mars". Afstand: 135.9 lj.
Polaris             UMi   De ster van de noordpool. Een telescoop onthult een ongerelateerde mag 8 begeleidende ster. Afstand: 433 lj.
Spica               Vir     Latijnse naam betekent "korenaar" en wordt getoond in de linkerhand van Virgo. Afstand: 250 lj.

Bijzondere objecten die je in juli en augustus gemakkelijk ziet met een prismakijker:

Object        sterrenbeeld   Beschrijving                                                 

η Aquilae        Aql    Heldere cepheïdevariabele. Mag varieert tussen 3,6 & 4,5 over 7,166 dagen. Afstand: 1.200 lj.
M3                   CVn   Gemakkelijk te vinden met een verrekijker. Kan met het blote oog gezien worden.
μ Cephei         Cep    Herschel's Granaatster. Een van de roodste sterren. Mag 3,4 tot 5,1 over 730 dagen.
Mel 111           Com  Coma Berenices. 80 mag 5-6 sterren in 5 deg. Afstand: 283 lj. Leeftijd: 400 miljoen jaar.
χ Cygni            Cyg    Pulserende rode reus met lange periode. Magnitude varieert tussen 3.3 & 14.2 over 407 dagen.
M39                 Cyg    Kan onder goede omstandigheden met het blote oog te zien zijn. Afstand: 900 lj.
ν Draconis       Dra    Breed paar witte sterren. Een van de mooiste verrekijkerparen aan de hemel. Afstand: 100 lj.
M13                 Her    Mooiste bolhoop aan de noordelijke hemel. Ontdekt door Halley in 1714. Afstand: 23.000 lj.
M92                 Her    Zwakker en kleiner dan M13. Gebruik een telescoop om de sterren op te lossen.
ε Lyrae            Lyr    Beroemde dubbele dubbelster. Een verrekijker toont een dubbelster. In een telescoop zijn beide ook dubbel.
R Lyrae           Lyr    Halfregelmatige variabele. De magnitude varieert tussen 3,9 en 5,0 gedurende 46,0 dagen.
M12                 Oph   Dicht bij de helderdere M10. Afstand: 18.000 lj.
M10                 Oph   3 graden van de zwakkere M12. Beide zijn te zien met een verrekijker. Afstand: 14.000 lj.
IC 4665           Oph   Grote, verspreide open sterrenhoop. Zichtbaar met verrekijker.
6633                Oph   Verspreide open sterrenhoop. Zichtbaar met verrekijker.
M15                 Peg    Enige bolhoop waarvan bekend is dat deze een planetaire nevel bevat (Mag 14, d=1"). Afstand: 30.000 lj.
M8                   Sgr     Lagunenevel. Heldere nevel in tweeën gedeeld door een donkere baan. Afstand: 5.200 lj.
M25                 Sgr     Heldere cluster op ongeveer 6 graden N van het deksel van de theepot. Afstand: 1,900 lj.
M22                 Sgr     Een spectaculaire bolvormige sterrenhoop. Telescoop laat sterren zien. Afstand: 10.000 lj.
M4                   Sco    Een nabije bolhoop. Kan net zichtbaar zijn zonder optische hulpmiddelen. Afstand=7.000 lj.
M6                   Sco    Vlindercluster. 30: sterren in 7x verrekijker. Afstand=1.960 lj.
M7                   Sco    Schitterende open sterrenhoop. Met het blote oog zichtbaar. Leeftijd: 260 miljoen jaar. Afstand: 780 km.
M5                   Ser     Fraaie bolvormige sterrenhoop. Telescoop onthult afzonderlijke sterren. Afstand: 25.000 lj.
Mizar & Alcor UMa  Met goed zicht of een verrekijker zijn 2 sterren te zien. Geen dubbelster. Mizar heeft een mag 4 begeleider.
Cr 399             Vul    Kleerhanger-asterisme of "Brocchi's Cluster". Geen echte sterrenhoop. Afstand 218 tot 1.140 lj.

Bijzondere objecten die je in juli en augustus kunt zien met een telescoop:

Object        sterrenbeeld   Beschrijving                                                 

ε Boötis Boo    Rode reuzenster (mag 2.5) met een blauwgroene begeleider van mag 4.9. Sep: 2.8". Moeilijk te splitsen.

M94   CVn    Compact bijna rechtopstaand spiraalstelsel. Afstand: 15 miljoen lj.

M51   CVn    Draaikolkstelsel. Eerste met spiraalstructuur. Afstand: 25 miljoen lj.

M64   Com   Zwartoogstelsel. Ontdekt door J.E. Bode in 1775 - "een kleine, nevelige ster".

Albireo  Cyg    Prachtige dubbelster. Contrasterende kleuren van oranje en blauwgroen. Sep=34.4".

61 Cygni         Cyg    Aantrekkelijke dubbelster. Mags 5.2 & 6.1 oranje dwergen. Afstand: 11.4 lj. Sep=28.4".

γ Delphini Del     Lijkt geel & wit. Mags 4.3 & 5.2. Afstand: 100 lj. Struve 2725 dubbel in hetzelfde veld.

β Lyrae Lyr      Verduisterende dubbelster. Mag varieert tussen 3.3 & 4.3 over 12.940 dagen. Zwakkere mag 7.2 blauwe ster.

M57   Lyr      Ringnevel. Prachtig object. De vorm van een rookring. Afstand: 4.100 lj.

M23   Sgr     Langwerpige sterrenhoop. Telescoop nodig om sterren te tonen. Afstand: 2100 km.

M20   Sgr     Trifidnevel. Een telescoop toont 3 stofbanen die de nevel trisecteren. Afstand: 5.200 lj.

M21   Sgr     Een mooie en indrukwekkende sterrenhoop. Afstand: 4.200 lj.

M17   Sgr     Omega Nevel. Bevat de sterrenhoop NGC 6618. Afstand: 4.900 lj.

M11   Sct     Wilde Eend-Cluster. Lijkt op een bolhoop door een verrekijker. V-vormig. Afstand: 5.600 lj.

M16       Ser Adelaarsnevel. Vereist een telescoop met grote opening. Afstand: 8.150 ly